กระซิบรักบันลือโลก ปู่ม่าน ย่าม่านตำนานจิตรกรรมเมืองน่าน

กระซิบรักบันลือโลก “ปู่ม่าน ย่าม่าน” ตำนานจิตรกรรมเมืองน่าน

ทุกที่ในโลกล้วนมีตำนานเล่าขาน และแน่นอนว่าสำหรับเมืองไทยเองก็มีหลายสถานที่เช่นเดียวกันที่มีเรื่องเล่าให้ชวนจินตนาการตาม โดยเฉพาะอย่างยิ่งเรื่องราวของตำนานรักต่างๆด้วยแล้วล้วนแล้วแต่น่าฟัง และน่าติดตาม แต่น้อยมากที่เราจะเห็นตำนานรักที่มีหลักฐานในรูปแบบของงานจิตรกรรม ซึ่งนี่เองที่ทำให้ภาพ ปู่ม่าน ย่าม่าน ของวัด ภูมินทร์ จังหวัดน่าน เป็นอีกหนึ่งตำนานที่น่าสนใจทีเดียว

ภาพปู่ม่านย่าม่าน เป็นอีกหนึ่งภาพวาดที่ได้รับการยอมรับจากชาวล้านนา และไทยลื้อว่า เป็นภาพที่สามารถถ่ายทอดศิลปะและวัฒนธรรมของท้องถิ่นได้เป็นอย่างดี โดยเฉพาะอย่างยิ่งการแต่งกาย และวัฒนธรรมการใช้ชีวิต อย่างเช่นการสักตามตัวของหนุ่มๆชาวไทยลื้อ และชาวพม่า ที่นอกจากจะนุ่งโสร่งแล้ว ยังมักจะสักตามร่างกาย ให้เห็นเป็นสำคัญอีกด้วย ในส่วนของสตรีชาวพม่านั้นมักจะแต่งกายอย่างเต็มยศเมื่อออกมานอกบ้าน

ที่มาของคำว่าปู่ม่าน ย่าม่านนั้น นักวิชาการได้มีการให้ความเห็นเอาไว้ว่า เป็นการเรียกเพื่อแสดงให้เห็นว่า สองคนในภาพนั้นเป็นสามีภรรยากัน เนื่องจากมีการเกาะไหล่ถึงเนื้อถึงตัว ซึ่งในสมัยโบราณการแสดงออกในที่สาธารณะแบบนี้ สามารถแสดงออกได้แต่เพียงคนที่เป็นสามีภรรยาเท่านั้น หากยังไม่แต่งงานกันไม่สามารถถูกเนื้อต้องตัวกันได้

ซึ่งภาพจิตรกรรมฝาผนัง ปู่ม่าน ย่าม่านนั้น เป็นผลงานการสร้างสรรค์ ของ หนานบัวผัน ช่างมือชาวไทยลื้อ ซึ่งนอกจากภาพดังกล่าวแล้ว ยังมีงานจิตรกรรมอีกมากมายทีเดียวที่หนานบัวผันผู้นี้ได้สร้างสรรค์เอาไว้ให้กับคนรุ่นหลัง ได้เห็นวัฒนธรรมของไทลื้อโบราณ อีกมากมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งงานภาพจิตรกรรมฝาผนังที่  วัดภูมินทร์ และวัดสำคัญอื่นๆของเมืองน่าน

ปัจจุบันภาพของปู่ม่าน  และย่าม่านได้รับการย้ายมาแสดงอย่างถาวรที่หอศิลป์เมืองน่าน เพื่อให้คนรุ่นหลังได้ชม และเพื่อให้ง่ายต่อการดูแลรักษาต่อไป